0.3 aQ ê 名

0.3 aQ ê miâ

Tē-saⁿ, góa mā m̄-chai aQ ê miâ án-chóaⁿ siá. I chāi-seⁿ ê sî, lâng lóng kiò i "aQùi"; sí-liáu tō bô lâng koh kóng-khí aQùi ah, koh-khah bián-kóng kā i ê miâ ná kó͘-chá lâng án-ne kō͘ tek-phìⁿ a̍h si-pò͘ kā kì-chài khí-lâi. Nā kóng kì-chài ê tāi-chì, chit-phiⁿ bun-chiuⁿ ē-sái kóng sī tē-it pái, só͘-í chiah ē tú-tio̍h chit-ê lân-koan. Góa bat án-ne siūⁿ, aQùi tàu-té sī kùi-hoe ê kùi (桂) a̍h kùi-somx ê kùi (貴) ah? Ká-sú i ê gōa-hō sī Goa̍t-têng (月亭), a̍h sī i tī 8-goe̍h chò seⁿ-ji̍t, án-ne tiāⁿ-tio̍h sī kùi-hoe ê kùi ah; m̄-koh i bô gōa-hō -- hoān-sè ū, m̄-koh bô-lâng chai -- iū-koh m̄-bat tī 8-goe̍h chò seⁿ-ji̍t, nā kā siá-chò kùi-hoe ê kùi, án-ne sī siuⁿ bú-toàn. Koh ká-sú i ū chi̍t-ê hiaⁿ-tī kiò-chò aPù, nā án-ne i tiāⁿ-tio̍h sī kùi-somx ê kùi ah; m̄-koh i kan-ta ko͘ chi̍t-lâng, nā kā siá chò kùi-somx ê kùi, mā-sī bô kin-kì. Kî-thaⁿ "kùi" chit-ê im ê hán-iōng jī koh-khah bián kóng ah. Chá-chêng góa bat chhéng-kàu Tiō Thài-iâ in hāu-seⁿ Bō͘-châi Ss (Sian-siⁿ), ná chai phok kah ná chit-ê sian--ê, soah mā sa bô cháng. Kin-kì i ê kiat-lūn kóng, sī in-ūi Ch'en Tu-hsiu (陳獨秀, Tân To̍k-siù) pān chi̍t-pún "Sin Chheng-liân" (新青年) cha̍p-chì, thui-sak Lômá-jī, só͘-í kok-ka bûn-hòa hō͘ káu kā khì, bô teh chhōe ah-lah. Siōng bóe-pō͘, góa chhiáⁿ chi̍t-ê kāng-chng--ê khì chhâ aQ hoān-chōe ê tóng-àn, kòe 8-kò goe̍h liáu góa chiah chih tio̍h hôe-phe, tóng-àn ni̍h bô hām aQ ho͘-im chiap-kīn ê lâng. Sui-jiân góa m̄-chai sī chin-chiàⁿ bô a̍h-sī bô khì chhâ, chóng-sī bô pa̍t-ê pō͘-sò͘ ah. In-ūi kiaⁿ chù-im jī-bó (its* ㄅㄆㄇㄈ /po.pho.mo.fo/) iáu bô-kàu sî-kiâⁿ, góa ko͘-put-chiong iōng Lômá-jī, kā pheng-im chò aQùi, kán-siá chò aQ. Án-ne bē-su tòe "Sin Chheng-liân" gia̍h-hiuⁿ teh pài, góa mā chiâⁿ pháiⁿ-sè, m̄-koh liân Bō͘-châi Ss mā m̄-chai ê tāi-chì, góa ná ū siáⁿ hoat-tō͘ ah.

* its = iā-tō-sī, 也就是

--

0.3 aQ ê 名

第三, 我 mā 毋知 aQ ê 名按怎寫. 伊在生 ê 時, 人 lóng 叫伊 "aQùi"; 死了 tō 無人 koh 講起 aQùi ah, 閣較免講 kā 伊 ê 名 ná 古早人 án-ne kō͘ 竹片 a̍h 絲布 kā 記載起來. 若講記載 ê 代誌, 這篇文章會使講是第一擺, 所以才會拄著這个難關. 我 bat án-ne 想, aQùi 到底是桂花 ê kùi (桂) a̍h 貴 somx ê kùi (貴) ah? 假使伊 ê 外號是 Goa̍t-têng (月亭), a̍h 是伊 tī 8 月做生日, án-ne 定著是桂花 ê 桂 ah; m̄-koh 伊無外號 -- 凡勢有, m̄-koh 無人知 -- 又閣 m̄-bat tī 8 月做生日, 若 kā 寫做桂花 ê 桂, án-ne 是 siuⁿ 武斷. Koh 假使伊有一个兄弟叫做阿富, 若 án-ne 伊定著是貴 somx ê 貴 ah; m̄-koh 伊干焦孤一人, 若 kā 寫做貴 somx ê 貴, mā 是無根據. 其他 "kùi" 這个音 ê 罕用字閣較免講 ah. 早前我 bat 請教趙太爺 in 後生茂才 Ss (先生), 那知博 kah ná 這个先 ê, 煞 mā 捎無摠. 根據伊 ê 結論講, 是因為 Chen Duxiu (陳獨秀, Tân To̍k-siù) 辦一本 "Sin Chheng-liân" (新青年) 雜誌, 推捒 Lômá 字, 所以國家文化予狗咬去, 無 teh 揣 ah-lah. 上尾步, 我請一个仝庄 ê 去查 aQ 犯罪 ê 檔案, 過 8 個月了我才接著回批, 檔案 ni̍h 無和 aQ 呼音接近 ê 人. 雖然我毋知是真正無 a̍h 是無去查, 總是無別个步數 ah. 因為驚注音字母 (its* ㄅㄆㄇㄈ /po.pho.mo.fo/) 猶無夠時行, 我姑不將用 Lômá 字, kā 拼音做 aQùi, 簡寫做 aQ. Án-ne 袂輸綴 "新青年" 攑香 teh 拜, 我 mā 誠歹勢, m̄-koh 連茂才 Ss mā 毋知 ê 代誌, 我那有啥法度 ah.

* its = iā-tō-sī, 也就是

--

0.3

第三，我又不知道阿Ｑ的名字是怎麼寫的。他活著的時候，人都叫他阿Ｑｕｅｉ，死了以後，便沒有一個人再叫阿Ｑｕｅｉ了，那裡還會有 "著之竹帛" 的事。若論 "著之竹帛"，這篇文章要算第一次，所以先遇著了這第一個難關。我曾仔細想：阿Ｑｕｅｉ，阿桂還是阿貴呢？倘使他號月亭，或者在八月間做過生日，那一定是阿桂了；而他既沒有號 —也許有號，只是沒有人知道他— 又未嘗散過生日徵文的帖子：寫作阿桂，是武斷的。又倘使他有一位老兄或令弟叫阿富，那一定是阿貴了；而他又只是一個人：寫作阿貴，也沒有佐證的。其餘音Ｑｕｅｉ的偏僻字樣，更加湊不上了。先前，我也曾問過趙太爺的兒子茂才先生，誰料博雅如此公，竟也茫然，但據結論說，是因為陳獨秀辦了《新青年》提倡洋字，所以國粹淪亡，無可查考了。我的最後的手段，只有托一個同鄉去查阿Ｑ犯事的案卷，八個月之後才有回信，說案卷裡並無與阿Ｑｕｅｉ的聲音相近的人。我雖不知道是真沒有，還是沒有查，然而也再沒有別的方法了。生怕注音字母還未通行，只好用了"洋字"，照英國流行的拼法寫他為阿Ｑｕｅｉ，略作阿Ｑ。這近於盲從《新青年》，自己也很抱歉，但茂才公尚且不知，我還有什麼好辦法呢。

==